ت کردن استانداردهای کتابخانه ها راه مطمئنی برای جلوگیری از اتلاف نیروی انسانی و مهمتر از همه ارتقای خدمات کتابخانه ای به کاربران است.استانداردهای کتابخانه ای ضوابطی است که با استفاده از آن می توان خدمات کتابخانه را سنجش و ارزیابی کرد.استانداردهای کتابخانه ای را می توان به عنوان الگوی مطلوب راهکارهای نمونه، ملاک ارزشیابی، انگیزه ای برای توسعه و پیشرفت آتی و نیز به عنوان ابزارهای ضروری برای کمک به تصمیم گیری و عمل ، نه تنها برای کتابداران بلکه عموم افراد غیر کتابدار که به طور مستقیم با مقوله
برنامه ریزی و مدیریت کتابخانه ها و خدمات کتابخانه ای سروکار دارند، توصیف کرد.رعایت کردن استانداردها دو اصل مهم سازگاری سیستم ها و اشتراک منابع را که زیربنای خدمات نوین کتابخانه ای با کیفیت بالا محسوب
می شوند، تحقق می بخشد(ترقی،1388).

 

لزوم توجه به این مهم ، باعث شد که پژوهش حاضر در ارتباط با وضعیت کتابخانه های دانشگاهی شهرستان سبزوار صورت گیردوباخدمات کتابداری و اطلاع رسانی مناسب در حد استانداردهای تدوین شده از سوی کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران مقایسه شود تا شاید با انجام اصلاحات لازم گامی در جهت رضایت اساتید و دانشجویان برداشته شود با انجام چنین تحقیقاتی و بدست آمدن نتایج آن می توان حداقل مسئولین
دانشگاه ها را نسبت به کمبود های موجود آگاه نموده و راهنمایی جهت انجام بهبود وضعیت ارائه کرد.

 

 1ـ2. تعریف عملیاتی اجزای پژوهش

 

ارزیابی:” ارزیابی کیفیت منابع اطلاعاتی یک کتابخانه، که معمولاً بر اساس اهداف خاص یا نیازهای گروههای مورد نظر کتابخانه می باشد”(فیشر،1977).

 

کتابخانه دانشگاهی:یک کتابخانه یا تعدادی کتابخانه دانشکده ای که بوسیله یک دانشگاه برای استفاده دانشجویان و استادان همان دانشگاه تاسیس می شود و مدیریت ونگهداری آن نیزبا دانشگاه است  (سلطانی،1372).       

 

       استانداردها: با توجه به اینکه استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی ایران بیشتر بر واقعیت های جامعه آماری مورد تحقیق نزدیکتراست بامشورت و نظر استاد محترم راهنما معیار محاسبه”، ویرایش دوم استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی ایران تدوین شیرین تعاونی ” دراین تحقیق، مورد استفاده قرار گرفت.

 

کتابخانه های دانشگاهی شهرستان سبزوار : تمام کتابخانه های دانشکده ای دانشگاههای شهرستان سبزوار ( دانشگاه علوم پزشکی ، دانشگاه حکیم سبزواری(تربیت معلم سابق) ، دانشگاه پیام نور و دانشکده های فنی و حرفه ای پسران و دختران ) جامعه این پژوهش را تشکیل می دهند.

 

 

 

1ـ3. پرسش های اساسی

 

 

1. اهداف و وظایف کتابخانه های دانشگاهی شهرستان سبزوار به چه میزان با استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی ایران مطابقت دارد؟

 

1. سبک و شیوه مدیریت کتابخانه ها ی دانشگاهی شهرستان سبزوار به چه میزان با استانداردها
   کتابخانه های دانشگاهی ایران مطابقت دارد؟

 

1. نیروی انسانی شاغل درکتابخانه های دانشگاهی شهر سبزوار به چه میزان با استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی ایران مطابقت دارد؟

 

1. منابع موجود درکتابخانه ها (چاپی و غیرچاپی) به چه میزان با استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی ایران مطابقت دارد؟

 

ه. سازماندهی منابع به چه میزان با استانداردها مطابقت دارد؟

 

 

6. خدمات کتابخانه ای کتابخانه های یاد شده ، به چه میزان با استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی ایران مطابقت دارد؟

 

6. ساختمان و تجهیزات کتابخانه های دانشگاهی شهرستان سبزوار به چه میزان با استانداردهای
   کتابخانه های دانشگاهی ایران مطابقت دارد؟

 

6. بودجه تخصیص یافته به کتابخانه های دانشگاهی شهرستان سبزوار به چه میزان با استانداردهای دانشگاهی ایران مطابقت دارد؟

1ـ4. هدف پژوهش

 

       هدف این پژوهش بررسی وارزیابی وضعیت موجودکتابخانه های دانشگاهی شهرستان سبزواربراساس استانداردهای اهداف و وظایف، سازمان و مدیریت، نیروی انسانی، مجموعه، سازماندهی منابع، خدمات، ساختمان و تجهیزات و بودجه کتابخانه های دانشگاهی ایران و مقایسه این شاخص های استاندارد، با جامعه پژوهش می باشد.

 

1ـ5. فایدۀ پژوهش

 

       فواید حاصل از این پژوهش به شرح ذیل می باشد:

 

 

1. ارزیابی کمّی و کیفی و شناسایی نقاط ضعف و قوت وضعیت موجودکتابخانه های دانشگاهی شهرستان سبزوار

 

1. مقایسه و ارزیابی مجموعه کتابخانه های دانشگاهی شهرستان سبزوار با شاخص های استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی ایران، نشان خواهد داد که تا چه میزان با سطح استاندارد به لحاظ کمیّ و کیفی نزدیک هستند و تا چه حد فاصله و شکاف وجود دارد.

 

1. آگاهی مسئولان امر و روسای دانشگاه ها از یافته های پژوهش ،که این امر می تواندباعث توسعه کمّی و کیفی مجموعه، فضا و همچنین آموزش یاجذب نیروی متخصص در مراکز اطلاع رسانی و کتابخانه ها خواهد شد.

 

1ـ6. فرضیه پژوهش

 

 وضعیت موجود در کتابخانه های دانشگاهی شهرستان سبزوار با” استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی ایران “مطابقت ندارد.

 

1ـ7. معرفی متغیرهای پژوهش

 

           متغّیرهای مستقل

 

            کتابخانه های دانشگاهی شهرستان سبزوار

 

           متغّیرهای وابسته

 

            وضعیت اهداف و وظایف، مجموعه، نیروی انسانی، سازماندهی منابع، خدمات، ساختمان و تجهیزات

 

1ـ8. روش پژوهش

 

به دلیل ماهیت مسئله روش اجرای پژوهش، روش پژوهش با رویکرد توصیفی _ تحلیلی و ارزیابانه است که از نظر هدف کاربردی می باشد.

 

1ـ9. جامعه پژوهش

 

دانشگاه حکیم سبزواری، دانشگاه علوم پزشکی، دانشگاه پیام نور سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار، دانشکده فنی و مهندسی امام خمینی (ره)، دانشکده فنی و مهندسی بقیه الله.

 

1ـ10. نمونه گیری پژوهش

 

 جامعه آماری پژوهش حاضر شامل 9 کتابخانه مرکزی و دانشکده ای دانشگاه های سبزوار وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی است ، که به منظور جامعیت تحقیق از هیچ نوع نمونه گیری استفاده نگردید و کل جامعه تحقیق مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفته است.

 

 

 

1ـ11. ابزار گردآوری اطلاعات پژوهش

 

 در این پژوهش گردآوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه صورت گرفته است،که برای اطمینان از صحت داده ها از روش مشاهده مستقیم و مصاحبه با مسئولان کتابخانه هم استفاده شده . پرسشنامه مورد استفاده ، پرسشنامه محقق ساخته است که براساس گویه های موجود در ” استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی ایران ” تهیه شده است.

 

شایان ذکر است که در فصل پنجم روش پژوهش، جامعه پژوهش، نمونه گیری و ابزار پژوهش به صورت مفصل مطرح شده است.

 

1- Thomas Carlyle

 

2- Louis Shvrz 

 

3- Florida

 

4-Library – College

 

5-Wilson and Tauber