ویژگی دیگر افرادی که از سبک مقابله کارآمد مسئله مدار استفاده می‌کنند، سطح تنش پایین است (پیرلین و اسکالر،۱۹۸۷) پایین بودن سطح تنش هیجانی باعث می شود که فرد در سایه آرامش روانی بهتر بتواند از مهارت های شناختی و پویایی برای مقابله با مشکل استفاده کند و در نتیجه به رضایت بیشتری دست یابد . از طرف دیگر انکار و انفعال دو ویژگی کسانی است که از سبک مقابله ناکارآمد هیجان مداری استفاده می‌کنند (پیرلین و اسکالر،۱۹۸۷) انکار موقعیت استرس زا به رفتار اجتنابی و انفعال در مقابله با موقعیت استرس زا و ناتوانی در به کارگیری توانمندی ها ی بالقوه و ابتکار عمل فرد منجر می شود . با این سبک مقابله مشکل پیش آمده لاینحل می ماند و در نتیجه نارضایتی افزایش می‌یابد . ویژگی های انکار و انفعال و پیامدهای آن ها در مقابله ناکارآمد هیجانی با موقعیت استرس زا از طریق کاهش اعتماد به نفس فرد نیز بر مشکلات و نارضایتی ها می افزاید( غضنفری و قدم پور،۱۳۸۷).

 

مسئله روابط فرازناشویی طی چند سال اخیر به یکی از معضلات اجتماعی تبدیل شده است. معضلی که در اغلب موارد مخفی مانده و گاهی افشای آن باعث ارتکاب یک جنایت می شود.

دکتر لیلا بهنام – روانشناس بالینی- در این باره می‌گوید: نتایج تحقیقی که در ۱۵ استان کشور انجام شده نشان می‌دهد خیانت علت ۶۷ درصد قتل مردان از سوی همسرانشان بوده است. ۳۳ درصد مردان هم با واکنش در برابر خشونت، حمله ناگهانی و تهدید از سوی همسر خود مواجه بوده‌اند. تاثیری که به وسیله خیانت به وجود می‌آید به طور چشمگیری روابط را ویران می‌سازد. تاثیر خیانت بر هر دو زوج احساس گناه، بی‌وفایی، از بین رفتن اعتماد، از دست دادن هویت، خشم، استرس و بی‌قراری است.
به گفته معاون توانبخشی سازمان دفاع از قربانیان خشونت، فهم دلایل روابط فرا زناشویی و فاکتورهای تاثیرگذار در آن اهمیت شاخصی در پیشگیری از وقوع و شیوع آن در جامعه دارد. عوامل متعدد فردی- شخصیتی، اجتماعی- ارتباطی و خانوادگی در بروز روابط فرا زناشویی سهم دارد(دانشگاه نیوز، اینترنت www.daneshgahnews.com ).

 

 

و از آنجا که خیانت یک شبه اتفاق نمی افتد بلکه طی مراحل و فرایندهای روی می‌دهد که شناخت آن ها می‌تواند به پیشگیری و درمان بی وفایی کمک کند (خدمتگذار،۱۳۸۷) ، به نظر می‌رسد که بررسی و تحقیق در این حوزه یکی از ملزومات جامعه امروز باشد.

 

لذا هدف از پژوهش حاضر بررسی نظامهای مغزی / رفتاری ، باورهای فراشناختی ‌و راهبردهای مقابله ای در افراد مبتلا به خیانت زناشویی می‌باشد.

 

۱-۳اهداف تحقیق:

 

هدف اصلی این مطالعه، بررسی نظامهای مغزی / رفتاری، باورهای فراشناختی و راهبردهای مقابله ای در افراد مبتلا به خیانت می‌باشد.

 

هدف مهم از توصیف این محدودیت ها و نواقص تهیه ‌نیم‌رخی از بررسی های لازم در مشاوره های پیش از ازدواج و مشاوره های زوج درمانی می‌باشد.

 

هدف از آگاهی از میزان فعالیت‌های مغزی/ رفتاری و همچنین شناختن باورهای شناختی و راهبردهای مقابله ای در افراد مبتلا به خیانت زناشویی تهیه مقدمه ای نظری برای آموزش و تقویت کارکردهای مختل در این افراد برای مستحکم تر کردن نظام خانواده می‌باشد.

 

۱-۴ فرضیه‌ها ی تحقیق:

 

فعالیت سیستم مغزی /رفتاری BAS در افراد مبتلا به خیانت زناشویی به طور معناداری بیشتر از فعالیت سیستم BIS می‌باشد.

 

مبتلایان به خیانت زناشویی بیشتر از راهبردهای مقابله ای مسئله مدار استفاده می‌کنند.

 

مبتلایان به خیانت زناشویی کمتر از راهبردهای مقابله ای هیجان مدار استفاده می‌کنند.

 

مبتلایان به خیانت زناشویی خود آگاهی شناختی بالایی دارند.

 

مبتلایان به خیانت زناشویی کمتر کارآمدی شناختی پایینی دارند.

 

۱-۵تعاریف مفهومی

 

خیانت زناشویی:

 

خیانت شامل برقراری ارتباط جنسی یا عاطفی یک فرد متأهل با جنس مخالف، خارج از چارچوب خانواده (غیر از همسر) است (کاوه،۱۳۸۳) که بدون آگاهی و رضایت همسر صورت می‌گیرد (ویتی^[۴۰]،۲۰۰۳).

 

نظامهای مغزی/رفتاری:

 

مطابق با نظریه شخصیتی گری، سه سیستم جداگانه اما در تعامل با هم- در مغز پستانداران وجود دارد که رفتارهای هیجانی را کنترل می‌کنند (پاسکالیس^[۴۱] و همکاران،۲۰۰۵). همچنین غلبه و فعالیت هر یک از این سیستم ها در فرد، منجر به حالت های هیجانی متفاوت، چون اضطراب، زودانگیختگی و ترس می‌گردد و شیوه های رویارویی و واکنش های رفتاری متفاوت را بر می انگیزد (گری، ۱۹۹۴).

 

این سیستم ها عبارتند از:

 

سیستم فعال ساز رفتاری (BAS) :

 

از خرده سیستم های نظریه شخصیت زیستی- عصبی گری است و به عنوان سیستم اشتیاقی که زیر بنای رفتار نزدیکی در پاسخ به نشانه های شرطی و غیر شرطی پاداش در نظر گرفته می شود (کر^[۴۲]،۲۰۰۸).

 

سیستم بازداری رفتاری (BIS) :

 

از خرده سیستم های نظریه گری است که تعارضات بین اهداف رقابتی (برای مثال، تعارض، اجتناب و نزدیکی) را با رفتار بازداری،افزایش برانگیختگی و ارزیابی خطر حل می‌کند (گری و مک ناقتون^[۴۳]، ۲۰۰۰).

 

مقابله :

 

پیرلین و اسکالر^[۴۴] (۱۹۸۷، به نقل از سلامت،۱۳۸۰)مقابله را رفتارهای آشکار و نهانی می دانند که هدفشان جلوگیری از در هم شکستن فرد از طریق درک خواسته ها و شناخت موقعیت های فشار زا می‌باشد. آن ها ذکر می‌کنند که یکی از کمترین کارکردهای مقابله خصوصیت محافظت کنندگی آن می‌باشد و برای آن، دو کنش اصلی بر می شمارند که عبارتند از:

 

مقابله مسئله مدار:

 

مقابله مسئله مدار تلاشی است برای تغییر یا مدیریت کردن موقعیت های پر استرس یا فعالیت های مستقیم روی محیط به منظور تغییر یا اصلاح شرایطی که تهدید آمیز تلقی شده است. این روش مقابله در موقعیت هایی بروز می‌کند که شخص احساس کند می‌تواند موقعیت را کنترل کرده یا تغییر دهد. دو جنبه از مقابله متمرکز بر مسئله شامل تفسیر مجدد و رشد ومقابله فعال است (کارور و دیگران به نقل از لین^[۴۵] و اورسوند^[۴۶]، گاستر^[۴۷] و کوهن^[۴۸]،۲۰۱۱).

 

مقابله هیجان مدار:

 

مقابه هیجان مدار، راهبردهایی مانند خود اشتغالی ذهنی یا پریشانی حواس، خیالپردازی یا دیگر فعالیت‌های آگاهانه برای تحت تاثیر قرار دادن مقررات است (اندلر و پارکر، ۱۹۹۰،به نقل از واندرلیچ و واندروال^[۴۹]،۲۰۱۰).

 

باورهای فراشناختی:

 

باورهای فراشناختی، اطلاعاتی است که افراد درباره حالت های روانی خود و راهبردهای مقابله ای خود دارند (ولز،۲۰۰۰).

 

• 1. تعاریف عملیاتی:

سیستم فعال ساز رفتاری:

 

افرادی که در پرسشنامه شخصیت گری –ویلسون نمراتشان: ZBAS و ZBISباشد در گروه افراد با سیستم فعال ساز رفتاری بالا و افرادی که در این پرسشنامه، نمراتشان به صورت و باشد در گروه افراد با سیستم فعال ساز رفتاری پایین قرار می گیرند.

 

سیستم بازداری رفتاری:

 

افرادی که در پرسشنامه شخصیتی گری-ویلسون نمراتشان به صورت و باشد در گروه افراد با سیستم بازداری رفتاری بالا و افرادی که در این پرسشنامه نمراتشان به صورت و باشد در گروه افراد با سیستم بازداری رفتاری پایین قرار می گیرند.

 

باورهای فراشناختی: