ب ) در محاربه اصل بر شرارت و دنائت محارب و برسرکوب و خوار کردن او است ولی در جرم سیاسی اصل بر آزادی اندیشه و بیان و حفظ حقوق متهمان سیاسی است.

ج )در محاربه به‌ مجرد شروع و اقدام به جرم، مشمول مجازت می‌شود گرچه عملاً منتهی به جرایم دیگر از قبیل قتل و غارت نگردد ولی در جرایم سیاسی تا منتهی به یک عمل مجرمانه که در قانون جرم محسوب شده است، نگردد، مشمول مجازت نخواهد بود.

د )در محاربه بر حکومت واجب است که محاربین راتعقیب و اگر لازم شد با آنان بجنگد و آن‌ ها را سرکوب و ایجاد امنیت کند ولی در بغی و جرم سیاسی پیگیری و جنگ با آنان جایز نیست مگر این‌ که خود آنان اقدام به جنگ و براندازی نمایند چنان که علی امیر‌مؤمنان(ع) به باغیان حکومتش فرمود: من هرگز باشما جنگ آغاز نخواهم کرد مگر این ‌که شما سلاح بر دست بگیرید و جنگ شروع کنید و در جامعه ایجاد فساد کنید .

ر )در مرحله جنگ، باغیان و محاربین در حکم باهم یکسانند و هر دو کشته می‌شوند و خونشان هدر است ولی بعد از جنگ باغیان مورد عفو قرار می‌گیرند چنان‌که علی امیر‌مؤمنان (ع) با خوارج بعد از پایان جنگ جمل چنین عمل کرد و اما محاربین مشمول عفو نخواهند بود و مجازات محاربه ‌در مورد آن‌ ها به هر صورت اجرا می‌شود.

س ) در جنگ با محاربین فراری‌ها و مجروحین، موردتعقیب سربازان و مورد پیگرد قانونی قرار می‌گیرند ولی فراریان و مجروحان بغی و جرم سیاسی و کسانی که د رحال جنگ سلاح بر زمین نهند و تسلیم شوند مورد تعقیب قرار نمی‌گیرند

ش ) اگر باغی و مجرم سیاسی توبه کند خواه قبل از تسلط بر او و دستگیری او و یا بعد از آن در هر دو صورت قابل بخشش و پذیرش است ولی محارب اگر قبل از تسلط بر او و دستگیری او توبه کند قبول می‌شود ولی بعد از دستگیری، توبه او پذیرفته نشده و مجازات از او ساقط نمی‌شود چنان که قرآن مجید می‌فرماید « الا الذین‌تابوامن قبل آن تقد روا علیهم» یعنی محارب با یکی از ۴ مجازات تعیین شده مجازات می‌شود مگر این‌که قبل از دستگیری و تسلط بر او توبه کند. همه و یا اکثر فقهای بزرگ اسلام نیز بر این موضوع تصریح ‌و تاکید کرده‌اند چنانچه صاحب جواهر در این مورد می‌فرماید

اذاتاب قبل القدره علیه سقط الحد… ولو تاب بعد الّظفربه لم یسقط عنه حدّ و لاقصاص و لاغرم» محارب اگر قبل از دستگیری توبه کند توبه اوپذیرفته شده و ساقط می‌شود ولی بعد از تسلط و دستگیری ؛ نه حد ساقط می‌شود و نه قصاص و نه خسارت حضرت امام نیز بر همین نظر تصریح می‌کند و در قانون مجازات اسلامی نیز عیناً به همین صورت آمده است.

و ) ماده ۲۱۱ قانون مجازات اسلامی سابق مقرر داشته است : هرگاه محارب و مفسد فی‌الارض قبل ازدستگیری توبه کند حد ساقط می‌شود و اگر بعد ازدستگیری توبه کند حد ساقط نمی‌شود.اما در قانون جدید مجازات اسلامی در مورداسقاط حد به موجب توبه قبل از دستگیری به صراحت چیزی بیان نشده است اما در قسمت اخیر ماده ۲۸۴ قانون جدید بیان شده است: « ……اگرچه محارب بعد از دستگیری توبه نماید و در صورتی که توبه نکند همچنان در تبعید باقی می ماند . » با این اوصاف به نظر می‌رسد توبه قبل از دستگیری باعث ساقط شدن حد می شود .

هـ ) در اسلام و قرآن مجید برای بغی، حد و مجازات مشخص تعیین و پیش‌بینی نشده است قاضی می‌تواند طبق نظر خود و به تناسب جرم ارتکابی با آن برخورد و حکم صادر کند و یا آن را عفو نماید ولی در قرآن مجید برای محارب ۴ نوع حد تعیین گردیده و شدید‌ترین مجازات برای آن پیش ‌بینی و قطعی شده است

الف ) اعدام به هر شکلی که حاکم مقتضی بداند.

ب ) به‌دار آویختن

ج ) بریدین دست و پا

د )نفی بلد و تبعید ازمحل سکونت

قاضی مخیر وموظف است که یکی از این چهار مجازات را به شکل مقتضی و به تناسب جرم ارتکابی ‌در مورد محارب اجرا کندعلاوه بر این چهار مجازات اگر محارب در حین محاربه به جرایم دیگری هم مرتکب شده باشد مانند قتل، جرح ، سرقت و باجگیری و امثال آن باید آن‌ ها را هم جبران کند به قصاص نفس یا عضو و استرداد مال مسروقه و جبران خسارت نیز محکوم خواهد شد چهار مجازات اول چون حدود الهی و حقوق عمومی و اجتماعی است با عفو صاحبان حق ساقط نمی‌شود ولی مجازات جبرانی به‌علت خصوصی بودن با عفو صاحبان حق قابل سقوط هستند.

قرآن مجید بعد از اعلام این چهار مجازات شدید می‌فرماید که این مجازات فقط برای کیفر دنیوی است و در آخرت نیز عذاب شدید‌تری در انتظار چنین افراد شرور است که آرامش و آزادی بندگان خدا و امنیت جامعه را بر هم می‌زنند.

‌بنابرین‏ مسأله محاربه و مسأله بغی و جرم سیاسی دو مسأله جدا از هم و بلکه متقابلند هم از نظر موضوع و مصداق و هم از نظر احکام و مجازات تفاوت‌های زیادی با هم دارند و نباید این دو موضوع در قانونگذاری و یا در رسیدگی‌های قضایی با یکدیگر مخلوط و مشتبه شوند و تداخل پیدا کنند و احکام محاربه به برخی از مصادیق بغی و جرم سیاسی آن هم بسیار وسیع و گسترده که در بعضی از حوادث شاید تعداد آن ‌ها به هزاران انسان بالغ گردد، تسری پیدا نموده است وبه همه آن‌ ها که از مصادیق بغی و جرم سیاسی هستند، عنوان محاربه داده شده و بر مرتکبین این جرایم احکام محارب بار شده است. به مواد زیر که در قانون مجازات اسلامی آمده توجه فرمایید:

ماده ۱۸۶ قانون مجازات اسلامی سابق ‌در مورد محاربه بیان می‌دارد : « هر گروه یا جمعیتی متشکل که در برابر حکومت اسلامی قیام مسلحانه کند تمام افراد و هوا دارانی که موضع آن گروه یا جمعیت را می‌دانند و به نحوی در پیشبرد اهداف سازمان فعالیت و تلاش مؤثر دارند محاربند اگر چه در شاخه نظامی شرکت نداشته باشند تبصره: جبهه متحدی که از گروه‌ها و اشخاص مختلف تشکیل شود در حکم واحد است .»

و ماده۱۸۷ قانون مجازات اسلامی سابق بیان می‌دارد : « هر فرد و یا گروهی که طرح براندازی حکومت اسلامی را بریزد و برای آن منظور اسلحه و مواد منفجره تهیه کند و نیز کسانی که با آگاهی و اختیار، وسایل و اسباب کار و سلاح در اختیار آن‌ ها بگذارند محارب و مفسد فی‌الارض می‌باشند. »