بررسی نگرش کتابداران عمومی استان خوزستان نسبت به فناوری اطلاعات و عوامل فردی مؤثر بر آن |
- ستیابی به سیستمهای تعاملی رزرو و سفارش الکترونیکی منابع کتابخانه؛
- ارائهی خدمات الکترونیکی متنوع برای اعضا؛
- تهیهی نسخ الکترونیکی از منابع نایاب کتابخانه؛
- دسترسی آسان به منابع پرتقاضا برای همه و از همه جا؛
- جست و جوی سریع در پایگاههای اطلاعاتی داخلی و خارجی؛
- حفاظت و نگهداری از اصل منابع بهطور مناسبتر؛
- توانایی پاسخگویی مناسبتر به نیازهای مراجعان؛ و
- صرفه جویی در زمان مراجعان و کتابداران (رهنمافرد، 1384، ص 46).
همچنین در سند چشمانداز نهاد کتابخانههای عمومی ایران در سال 1404 آمده است که این نهاد در بهرهگیری از فناوریهای نوین اطلاعاتی با ایجاد کتابخانههای ترکیبی از طریق
دیجیتالسازی اثربخش خدمات و منابع، پیشرو خواهد بود (نهاد کتابخانههای عمومی، 1389،
ص 77). این کتابخانهها از فناوریهای اطلاعاتی همچون رایانهها، سختافزارها و نرمافزارهای کاربردی،
وب سایتهای کتابخانهای، منابع الکترونیکی، اینترنت، اینترانت و امثال اینها استفاده میکنند. امّا آمارها وضع مطلوبی را از کتابخانههای عمومی در ایران نشان نمیدهد، بهطوری که حتی آمارهایی که از سوی نهاد کتابخانههای عمومی کشور منتشر میشود، بیانگر این است که کتابخانههای عمومی در یک نگرش کلی از نظر کمی و کیفی با استانداردهای بینالمللی فاصله دارند. اطلاعات موجود در
وبسایت نهاد کتابخانههای عمومی کشور، در مورد کتابخانههای عمومی استان خوزستان حاکی از این است که تعداد کمی از این کتابخانهها دارای بخش خدمات اینترنتی هستند و از نظر تعداد رایانه نیز وضعیت چندان مطلوبی ندارند. وبسایتهای شماری از این کتابخانهها هم، از غنای لازم برخوردار نیستند.
داورپناه (1381، ص 3) به این نتیجه رسید که عوامل زیرساختی متفاوتی نظیر عوامل فنی، انسانی، اقتصادی، فرهنگی – اجتماعی، و دولتی، بهرهگیری از فناوری اطلاعات در کتابخانهها را تحت تأثیر قرار میدهند. این عوامل را میتوان به عنوان “عوامل زیرساختی فناوری اطلاعات” به صورت زیر
دستهبندی کرد:
- عوامل فنی: سختافزار و نرمافزار رایانه، ارتباط راه دور، استانداردها، اشتراک رایانهای، تأمین انرژی (برق).
- عوامل انسانی: کارکنان متخصص، استخدام کارکنان، نگرش کارکنان نسبت به فناوری اطلاعات و آموزش ضمن خدمت، حمایت مدیران رده بالا، ثبات در مدیریتها و همکاری.
- عوامل اقتصادی: منابع مالی، هزینهی فناوری اطلاعات.
- عوامل اجتماعی – فرهنگی: نظام آموزشی، کاربران (نگرش فرهنگی جامعه).
- عوامل دولتی: سیاست ملی اطلاعرسانی، قوانین و مقررات، و سازمان ملی اطلاعرسانی.
هر کدام از این عوامل، مشخصات خاص خود را دارند، ولی اساساً حلقههای یک زنجیر هستند و بستر را برای طراحی، نگاهداری و بهرهگیری موفقیتآمیز از فناوری اطلاعات هموار میکنند. لذا هنگام بهرهوری از فناوری اطلاعات باید همهی این عوامل مد نظر باشد. عوامل فردی مانند
برداشتها و نگرشهای کارکنان نسبت به فناوری اطلاعات و ویژگیهای جمعیتشناختی آنان، از
جمله عواملی هستند که بر میزان پذیرش و استفاده کارکنان از این فناوری تأثیر میگذارند
(شیخشعاعی و علومی، 1386، ص 10). با توجه به نقش عامل انسانی در بهبود کارآیی کتابخانهها،
بررسی عوامل فردی میتواند از ابعاد گوناگونی به افزایش بهکارگیری نظاممند فناوری اطلاعات و
در نتیجه بهرهوری و پیشرفت سازمان یاری رساند (ناخدا، حری، و کرمدوست، 1384، ص 77).
واعظی (1389) عقیده دارد که برای رسیدن به اهداف سند چشمانداز 20 ساله، در برنامهریزی راهبردی نهاد کتابخانهها به توسعه فناوری اطلاعات توجه ویژهای شده و تحقق این مهم نیازمند اقدامات اساسی و عمیق در ساختارها و مناسبات در بخشی از نگرشهای انسانی و مدیریتی به ویژه در حوزهی کتابخانهها است. لذا در این پژوهش سعی بر این است تا مشخص شود که نگرش کتابداران عمومی استان خوزستان نسبت به فناوری اطلاعات چیست، و آیا عواملی همچون جنسیت، سن، میزان تحصیلات، رشتهی تحصیلی، تجربهی استفاده از فناوری اطلاعات، سابقهی کار در کتابخانه و شرکت در دورههای آموزشی پیرامون فناوری اطلاعات تأثیری بر نگرش این کتابداران نسبت به فناوری اطلاعات دارند.
1-3. اهمیت و ضرورت پژوهش
در آموزش، یادگیری و حتی بهکارگیری فناوری توسط نـیـروی انسانی توجه به نگرش افراد نسبت به فناوری ضروری به نظر میرسد. شناخت نوع نگرش کتابداران نسبت به فناوری اطلاعات
میتواند به استفادهی مؤثر از آنها در کتابخانهها کمک نماید. نتایج این پژوهش به مدیران کتابخانهها کمک میکند تا در مواقع استفاده از فناوریهای نوین، بهگونهای عمل نمایند که حداقل نگرانی نسبت به این فناوریها در کتابداران ایجاد شود. همچنین آنها میتوانند برنامهریزیها و اقدامات لازم را، جهت ایجاد نگرشی مثبت نسبت به فناوری در آنها پیاده سازند. نتایج حاصل از این پژوهش میتواند کتابخانههای عمومی استان خوزستان را در بهرهگیری هر چه بهتر از فناوری اطلاعات یاری رساند.
- Chiemeke
- Olatoy
- Baylor & Ritchie
- Ramazan
فرم در حال بارگذاری ...
[دوشنبه 1399-12-25] [ 03:25:00 ب.ظ ]
|